نماینده ویژه سازمان ملل متحد خواستار اقدام فوری بین‌المللی در خلال بازگشت بی سابقه افغان‌ها شد
روزا اوتنبایوا، نماینده خاص منشی عمومی سازمان ملل متحد در امور افغانستان، در جریان بازدید از سرحد اسلام قلعه، با مشاهده هجوم روزانه ده‌ها هزار افغان بازگشته، خواستار حمایت فوری بین‌المللی تلاش‌های کمک رسانی شد.
اوتنبایوا پس از دیدار با خانواده های بازگشته، شرکای امدادی و مقام های منطقه ای گفت: " آنچه که باید لحظه ای مثبت برای بازگشت به خانه برای خانواده‌هایی باشد که دها سال قبل از جنگ گریخته اند، در عوض با خستگی، آسیب روحی و عدم اطمینان عمیق همراه است."
او گفت: "حجم عظیم بازگشت ها که بسیاری آن ناگهانی و بسیاری غیرارادی است باید زنگ خطر را در سراسر جامعه جهانی به صدا درآورد. این آزمونی برای بشریت در مجموع است. افغانستان که در حال حاضر با خشکسالی و بحران مزمن انسانی دست و پنجه نرم می کند، نمی تواند به تنهایی این شوک را تحمل کند." با وجود تلاش‌های مصمم اداره های سازمان ملل و مقام های محلی و ابراز حمایت‌های عملی مردمی از بازگشت کنندگان، سرعت و مقیاس بازگشت‌ها، سیستم های حمایتی شکننده را که از قبل هم شکننده بودند، تحت فشار قرار داده است.
تا کنون در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱.۳ میلیون افغان بازگشته اند و جوامع را در سراسر کشوری که ۷۰ درصد مردم در فقر زندگی می کنند، تحت فشار قرار داده است. زنان و کودکان با جدی ترین خطرات روبرو استند.
بازگشت نه تنها به مشکلات اقتصادی شدید، بلکه به شرایطی که دسترسی آنها به خدمات اولیه و حمایت‌های اجتماعی همچنان به شدت محدود است.
در همین حال، فعالیت ها و کمک های بشری همچنان به طرز خطرناکی با کمبود بودجه مواجه است و آنها را مجبور به انتخاب های دردناک بین غذا، سرپناه و عبور امن می کند.
اوتنبایوا، همچنین بر اهمیت کمک‌های فوری برای ادغام مجدد تأکید کرد. شواهد اولیه نشان می دهد که تثبیت جوامع بازگشت کننده ها نیازمند برنامه های معیشتی فوری و سرمایه گذاری در زیرساخت‌های جامعه است. بدون رسیدگی سریع، ضررهای ناشی از حواله ها، فشارهای بازار کار و مهاجرت‌ها منجر به عواقب ویرانگری مانند بی ثباتی بیشتر جمعیت‌های بازگشت کننده و میزبان، آوارگی مجدد، حرکت دسته جمعی و خطرات برای ثبات منطقه ای خواهد شد.
خانم اوتنبایوا، از امداد کنند گان، شرکای توسعه و کشورهای منطقه درخواست کرد و گقت: " روی خود را برنگردانید. بازگشت کنندگان نباید تنها گذاشته شوند. آنچه شاهد آن استیم، پیامدهای مستقیم مسئولیت‌های جهانی برآورده نشده است. ما باید اکنون با منابع، با هماهنگی و با عزم راسخ اقدام کنیم."
سازمان ملل متحد در افغانستان خواستار رویکردی یکپارچه است که نیازهای بشردوستانه را تأمین کند و در عین حال کمک‌ها را در مناطق بازگشت افزایش دهد.
همزمان با آن، گفتگوی منطقه ای از جمله با ایران، پاکستان و کشورهای آسیای میانه - باید در اولویت قرار گیرد تا بازگشت‌های نامنظم متوقف شود و اصل بازگشت داوطلبانه، آبرومندانه و امن حفظ شود.
اوتنبایوا گفت: " ثبات افغانستان به مسئولیت مشترک بستگی دارد و افزود: ما نمی توانیم بی تفاوتی را تحمل کنیم؛ هزینه عدم اتخاذ اقدامات عملی با از دست رفتن جان‌ها و شعله ور شدن مجدد درگیری‌ها سنجیده خواهد شد."